پادزيست يا آنتي بيوتيك ماده اي است كه از يك ميكروارگانيسم توليد و يا آن گرفته مي شود، وظيفه ي اين دارو درمان عفونت هاي ميكروبي و در واقع مبارزه با باكتري ها مي باشد. آنتي بيوتيك ها داراي انواع مختلفي هستند كه بسته به نوع باكتري هاي عامل بيماري انتخاب مي شوند. براي تهيه آنتي بيوتيك از داروخانه نياز به نسخه پزشك معالج است.
آشنايي با انواع آنتي بيوتيك
انواع آنتي بيوتيك ها به اين شرح است:
- آنتي بيوتيك هايي كه ساخت ديواره سلولي باكتري جلوگيري مي كنند : مثال بتالاكتامها (پني سيلين، سفالوسپورين ها و كارباپنم ها و…) و سيكلوسرين، ونكومايسين و باسيتراسين.
- آنتي بيوتيك هايي كه غشاء سلول را تغيير مي دهند : مثال پلي‌ميكسين، عوامل ضد قارچ پلي‌ان (نيستاتين و آمفوتريسين بي) و داپتومايسين.
- آنتي بيوتيك هايي پروتئين سازي را مهار مي كنند : مثال كلرامفنيكل، داكسي‌سايكلين، تتراسايكلين ها، اريترومايسين، كليندامايسين، استرپتومايسين
- آنتي بيوتيك هايي كه از ساخت اسيد نوكلئيك جلوگيري مي كنند : شامل ريفامايسن ها (ريفامپين و ريفابوتين
- آنتي‌متابوليتها :مثال تري متوپريم و سولفوناميد ها
موارد مصرف آنتي بيوتيك ها چيست؟
برخي از مهمترين موارد مصرف داروي آنتي بيوتيك به اين شرح است:
- درمان جوش
- برونشيت
- عفونت ملتحمه چشم
- انواع عفونت هاي گوش
- بيماري هاي جنسي
- عفونت هاي پوستي
- اسهال
- عفونت دستگاه تنفسي
- عفونت دستگاه ادراري
آنتي بيوتيك ها تنها براي درمان باكتري ها مورد استفاده قرار مي گيرد و براي درمان بيماري هايي از جمله سرماخوردگي و آنفولانزا كاربرد نخواهد داشت. به ياد داشته باشيد لازم است دوره مصرف اين دارو را مطابق نظر پزشك تكميل كنيد تا دارو اثرات لازم را داشته باشد.
براي مصرف اين دارو لازم است يكي از ۵ نشانه ي زير را داشته باشيد تا مشخص شود كه شما مبتلا به نوعي از بيماري ها با منشا باكتري هستيد و نياز به مصرف آنتي بيوتيك داريد:
- تب : افزايش دماي بدن به همراه احساس لرز ، يكي از علائم ورود باكتري به بدن مي باشد. تب مي تواند نشانه اي از ورود ويروس نيز باشد ولي در صورت تداوم اين نشانه نياز به مصرف آنتي بيوتيك مي باشد.
- تداوم بيماري : از آنجايي كه بيماري هاي آنفولانزا ممكن است به سينوس ها گسترش پيدا كند و همراه با بيماري هاي باكتريايي شود، لازم است در صورت تداوم بيماري بيش از ۱۰ روز از آنتي بيوتيك استفاده شود.
- ترشحات سبز رنگ : ترشحات ناشي از عفونت هاي ويروسي به رنگ سفيد و شفاف هستند اما در صورتي كه اين ترشحات به رنگ سبز تغيير يابند نشان دهنده ي ابتلاي فرد به بيماري هاي باكتريايي است و نياز به مصرف اين دارو مي باشد.
- زخم گلو :مخاط قرمز رنگ در انواع سرماخوردگي ها وجود دارد اما ايجاد لكه هاي سفيد رنگ در گلو نشان دهنده ي بيماري هاي باكتريايي است.
- تست آزمايشگاهي : بررسي مخاط گلو و بيني مي تواند وجود باكتري را تشخيص دهد، از آنجا كه از بين بردن باكتري به دو روز زمان نياز داشته و پرهزينه است ، اين روش براي بيماري هايي نظير سل كاربرد دارد.
تاثير آنتي بيوتيك ها روي بيماري هاي مقعدي
بيماري هاي ناحيه ي مقعد يكي از شايع ترين بيماري ها مي باشد كه به چهار دسته كلي شامل هموروئيد ، شقاق ، فيستول و كيست مويي تقسيم مي شود، يكي از عوارض مشترك همه اين بيماري ها عفونت است كه نياز به درمان فوري دارد. در نتيجه مي توانيد با مصرف آنتي بيوتيك ميزان عفونت و التهاب ناشي از بيماري هاي مقعدي را كاهش دهيد، اما به ياد داشته باشيد مصرف آنتي بيوتيك درمان قطعي اين بيماري ها شناخته نمي شود و لازم است براي درمان اقدامات ديگري را نيز انجام دهيد ولي بهترين روش درمان بيماري هاي مقعدي، ليزر است.
عوارض آنتي بيوتيك ها
عوارض آنتي بيوتيك ها هم در مردان و هم در زنان شايع است، برخي از مهمترين عوارض مصرف اين دارو به اين شرح است:
- ناراحتي هاي معده : مصرف اين دارو باعث ايجاد مشكلاتي مانند اسهال ، استفراغ، گرفتگي عضلات شكم و حالت تهوع مي شود.
- حساسيت به نور : يكي از عوارض آنتي بيوتيك حساسيت پوستي نسبت به آفتاب است و ممكن باعث آفتاب سوختگي شود.
- تب : تب يكي از شايع ترين عوارض آنتي بيوتيك مي باشد ولي بروز آن جاي نگراني ندارد زيرا تب به طور خود به خودي درمان خواهد شد ولي اگر دچار تب بالاي ۳۸ درجه شده ايد بايد به پزشك مراجعه نماييد.
- تغيير رنگ دندان ها : مصرف برخي از داروهاي آنتي بيوتيك در كودكان مي تواند باعث تغيير رنگ در دندان هاي آنان شود، اين عارضه بيشتر در كودكان زير ۸ سال بروز مي كند.
- واكنش هاي آلرژيك : بعضي از نشانه هاي آلرژيك بلافاصله پس از مصرف اين دارو ها بروز مي كند كه از جمله ي آنها مي توانيم به مشكلات تنفسي، ورم زبان و گلو و كهير اشاره كنيم.
- تغيير دوره قاعدگي
- خستگي و بي حوصلگي
- سندرم استيون-جانسون (SJS) : اين سندروم علائمي همانند ابتلا به آنفولانزا ايجاد مي كنند مثلا ممكن است فرد دچار كهير، درد، تب، سرفه، ناراحتي هاي پوستي و ورم صورت و زبان شود.
- واكنش هاي خوني : مثل خونريزي هاي بي وقفه يا خونريزي از ركتوم
- تشنج : اين مورد عارضه اي نادر است اما با مصرف برخي از آنتي بيوتيك ها امكان وقوع آن وجود دارد، پس توصيه مي شود افراد مبتلا به صرع قبل از مصرف آن با پزشك مشورت نمايند.
- تِندونيتيز : التهاب يا سوزش تاندون ها
- افزايش ترشحات و خارش واژن
موارد منع مصرف آنتي بيوتيك ها چيست؟
لازم است قبل از مصرف داروي آنتي بيوتيك ، در صورت دارا بودن شرايط زير با پزشك خود مشورت نماييد:
- افرادي با سيستم ايمني ضعيف
- خانم هاي باردار و شيرده
- افرادي با مشكلات قلبي
- افرادي با سابقه صرع يا تشنج
- اعتياد به مصرف الكل
- بيماري هاي كبد و كليه و روده و معده
- ابتلا به كوليت
